Cập nhật lần cuối: 23-05-24 bởi BS.Nguyễn Thị Thu Anh
POLYP NỘI MẠC TỬ CUNG
( ENDOMETRIAL POLYPS)
BS. Lê Lý Trọng Hưng
BS. Nguyễn Thị Thu Anh
GIỚI THIỆU
Polyp tử cung là nguyên nhân thường gặp gây xuất huyết âm đạo ở phụ nữ tiền mãn kinh và sau mãn kinh và khó phân biệt với những nguyên nhân khác gây dày nội mạc tử cung khi siêu âm qua ngã âm đạo.
Polyp tử cung là một nốt lồi ra trên bề mặt nội mạc tử cung, có thể có cuống hoặc không có cuống.
DỊCH TỄ HỌC
Tỉ lệ mắc polyp tử cung tăng theo tuổi và chiếm tỉ lệ 8-35%
YẾU TỐ NGUY CƠ
- Bệnh nhân dùng tamoxifen
- Lạc nội mạc tử cung : tăng nguy cơ 2,8 lần
- Dị vật cơ thể
- Đa chủng tộc
- Viêm cổ tử cung mãn tính
- Bài tiết estrogen
LÂM SÀNG
Hầu hết các polyp đều không có triệu chứng mặc dù chúng có thể là nguyên nhân phổ biến gây chảy máu sau mãn kinh (có thể chiếm ~30% các trường hợp ) . Ở phụ nữ tiền mãn kinh, chúng có thể gây chảy máu giữa kỳ kinh, băng huyết và vô sinh.
BỆNH HỌC
Polyp có đặc điểm mô học đặc trưng bởi sự tăng sản cục bộ quá mức của các tuyến và mô đệm. Chúng bao gồm các tuyến và mô đệm nội mạc tử cung phân bố không đều và thường bao gồm ba thành phần:
- một lớp mô cơ trơn hoặc sợi dày đặc khu trú hoặc lan tỏa
- mạch máu có thành dày
- tuyến nội mạc tử cung
~2,5% polyp nội mạc tử cung là tiền ác tính hoặc ác tính.
Polyp nội mạc tử cung u cơ tuyến (adenomyomatous endometrial polyp ) là một biến thể có cuống bao gồm mô cơ trơn bên cạnh các tuyến nội mạc tử cung và mô đệm thông thường.
VỊ TRÍ
- Polyp tử cung có xu hướng nằm ở vùng đáy và sừng trong tử cung
- Đa polyp gặp trong ~20% trường hợp
- Hiếm khi nhô vào kênh cổ tử cung hoặc qua lỗ cổ tử cung
ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH
Hysterosalpingography (HSG)
Polyp có thể được coi là những khiếm khuyết làm đầy có cuống hoặc không cuống trong khoang tử cung. Đây không phải là phương pháp được ưu tiên đánh giá so với các phương thức khác.
SIÊU ÂM
Thời điểm tốt nhất để khám polyp nội mạc tử cung là sau khi sạch kinh.
- Polyp tử cung thường là tổn thương đơn độc, tăng âm đồng nhất.
- Dấu hiệu niêm mạc bị gián đoạn : polyp nội mạc tử cung làm gián đoạn đường viền niêm mạc bình thường của khoang tử cung.
- Hiếm khi bị giảm âm hoặc không đồng nhất
- Cuống của polyp có thể mỏng hoặc có cuống rộng
- Dấu hiệu cạnh sáng 11 : sự xuất hiện của một hoặc hai xung phản âm tuyến tính ngắn được xác định rõ ở ranh giới polyp vuông góc với chùm siêu âm
- có thể xuất hiện đồng âm như một nội mạc tử cung dày lên không đặc hiệu khu trú mà không nhìn thấy khối rời rạc
- Hiếm khi xuất hiện dưới dạng dày nội mạc tử cung lan tỏa khi polyp nội mạc tử cung lấp đầy khoang nội mạc tử cung, giống với tăng sản nội mạc tử cung
- hiếm khi có thể nhìn thấy các khoang nang tương ứng với các tuyến giãn ra chứa đầy dịch protein trong polyp
- có thể được bao quanh bởi dịch nội mạc tử cung
Doppler màu
- Dấu hiệu động mạch nuôi dưỡng : có thể nhìn thấy một mạch nuôi ăn kéo dài đến polyp trên hình ảnh Doppler màu
- Hình ảnh cuống mạch máu có độ nhạy 76% và độ đặc hiệu 95% đối với polyp nội mạc tử cung
siêu âm 3D
- Siêu âm 3D có thể hữu ích để giúp xác định ranh giới của polyp
siêu âm bơm nước lòng tử cung.
Mặc dù không phải lúc nào cũng cần thiết cho chẩn đoán, polyp có đặc điểm rõ ràng trên siêu âm và xuất hiện dưới dạng khối echo, nhẵn, trong khoang được bao quanh bởi chất lỏng. Hình ảnh điển hình của polyp nội mạc tử cung trên siêu âm là một tổn thương dạng polyp, đồng nhất, được xác định rõ, đồng âm với nội mạc tử cung và bảo tồn bề mặt nội mạc tử cung-cơ tử cung . Thường có một cuống mạch máu rõ ràng bên trong polyp.
MRI
Đặc điểm tín hiệu bao gồm:
- T1: thường đồng tín hiệu đến nội mạc tử cung
- T2: polyp nội mạc tử cung thường được thấy là khối giảm tín hiệu trong khoang tử cung được bao quanh bởi dịch tăng tín hiệu và nội mạc tử cung
- T1 C+ (Gd): có thể thể hiện sự tăng cường đồng nhất hoặc không đồng nhất
ĐIỀU TRỊ VÀ TIÊN LƯỢNG
Hầu hết các polyp đều lành tính và có thể được điều trị bằng phẫu thuật cắt polyp nếu có triệu chứng.
BIẾN CHỨNG
- prolapse: polyp nội mạc tử cung sa ra
- một tỷ lệ rất nhỏ (0,5-3%) polyp có thể chứa ung thư biểu mô nội mạc tử cung
CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Các thực thể có khả năng giống polyp nội mạc tử cung bao gồm:
- u cơ trơn tử cung : đặc biệt nếu ở dưới niêm mạc và có cuống, mặc dù hầu hết các u cơ trơn có xu hướng giảm âm trên siêu âm và biểu hiện tín hiệu giảm tín hiệu trên MRI
- tăng sản nội mạc tử cung khi trú
- Ung thư biểu mô nội mạc tử cung
- Cục máu đông trong tử cung
Đối với nội dung siêu âm trong nội mạc tử cung cũng cần xem xét:
- Cục máu đông trong tử cung
- Sót nhau
`
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- https://radiologykey.com/endometrial-polyps/
- https://ajronline.org/doi/10.2214/ajr.176.3.1760617
- Radswiki T, Sharma R, Silva D, et al. Endometrial polyp. Reference article, Radiopaedia.org (Accessed on 22 May 2024) https://doi.org/10.53347/rID-13058
- Mansour T, Chowdhury YS. Endometrial Polyp. [Updated 2023 Apr 25]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. https://radiopaedia.org/articles/13058
