Cập nhật lần cuối: 22-04-24 bởi BS. Lê Lý Trọng Hưng
HẠCH TĂNG SẢN NANG ( FOLLICULAR LYMPHOID HYPERPLASIA)
Bs Lê Lý Trọng Hưng
Bs Nguyễn Thị Thu Anh
I. ĐỊNH NGHĨA
- Hạch tăng sản nang là sự tăng sinh lành tính của các nang bạch huyết, đặc trưng bởi sự gia tăng số lượng và kích thước của các nang bạch huyết do sự kích thích khoang tế bào B của hạch bạch huyết
- Đây là một trong những loại phổ biến nhất của hạch viêm phản ứng (reactive lymphadenopathy).
II. THUẬT NGỮ
- Follicular hyperplasia, reactive follicular hyperplasia (RFH), follicular lymphoid hyperplasia (FLH)
III. DỊCH TỄ HỌC
- Hạch tăng sản nang thường gặp ở trẻ em và thanh niên nhưng cũng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, kể cả người già
IV. VỊ TRÍ
- Hạch tăng sản nang 75% thường xuất hiện ở vùng đầu và cổ
V. NGUYÊN NHÂN
- Nguyên nhân của hạch tăng sản nang thường không rõ; tuy nhiên, nó có thể do nhiễm trùng do vi khuẩn và virus, cũng như các rối loạn qua trung gian miễn dịch
VI. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG
- Hạch tăng sản nang thường biểu hiện lâm sàng dưới dạng đau, sưng, nóng, đau, sốt và ớn lạnh.
- Ở bệnh nhân trẻ tuổi thường tự khỏi
VII. ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH HẠCH TĂNG SẢN NANG
Những đặc điểm sau đây giúp định hướng hạch viêm tăng sản hơn là hạch ác tính
Đặc điểm siêu âm thang xám
- Hình dạng: hình bầu dục trục ngắn/ trục dài > 0.5 (ngoại trừ hạch dưới hàm và tuyến mang tai)
- Độ hồi âm: giảm âm so với cơ lân cận
- Cấu trúc
- Còn rốn hạch
- Bờ đều
- Không có vôi hay hoại tử, hóa nang.
- phù nề mô mềm xung quanh
Đặc điểm siêu âm Doppler
- Mạch máu phân bố rốn hạch
- Trở kháng thấp
VIII. ĐẠI THỂ
- Bề mặt cắt có màu hồng nâu đồng nhất
- Không có biểu hiện xuất huyết hoặc hoại tử
IX. MÔ HỌC
- Sự mở rộng của trung tâm mầm, tỷ lệ phân bào từ trung bình đến cao, vùng vỏ rõ rệt, sự phân cực của trung tâm mầm, các nang có hình dạng và kích thước khác nhau, đại thực bào cơ thể có thể sờ thấy và hỗn hợp các loại tế bào. ở trung tâm mầm bệnh
- Các hạch bạch huyết có tăng sản nang phản ứng cho thấy mật độ nang thấp hơn so với lymphoma thể nang
X. CHẨN ĐOÁN
- Xét nghiệm: công thức máu toàn phần, lactate dehydrogenase, huyết thanh học nấm (histoplasmosis, blastomycosis, coccidioidomycosis, cryptococcosis), xét nghiệm đánh giá giang mai, HIV, CMV, EBV, HSV, HBV, PCR lao.
- Hình ảnh học: siêu âm, chụp cắt lớp vi tính.
- Sinh thiết hạch bằng phương pháp corebiopsy. Tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán là sinh thiết mở.
XII. ĐOÁN PHÂN BIỆT
- Lymphoma
- Bệnh Castlemen
XIII. ĐIỀU TRỊ
- Không có điều trị đặc hiệu. Thông thường tự giới hạn đối với trường hợp hạch khu trú.
- Trường hợp hạch toàn thân thường yêu cầu kiểm tra bổ sung để tìm nguyên nhân
XIV. TIÊN LƯỢNG HẠCH TĂNG SẢN NANG
- Hầu hết hạch tăng sản nang đều có tiên lượng tốt
NGUỒN:
- https://www.pathologyoutlines.com/topic/lymphnodesfollicularhyperplasia.html
- https://www.ajronline.org/doi/10.2214/ajr.184.5.01841691
CA LÂM SÀNG 1:
Bệnh nhân nam 29 tuổi, sờ thấy khối ở vùng góc hàm trái và không có triệu chứng khác. Khối này đã xuất hiện 4 năm và ngày càng to dần.
- Lâm sàng: khối to vùng góc hàm trái, mật độ chắc.
- Siêu âm:Vùng góc hàm bên trái ghi nhận vài cấu trúc hạch echo kém xen lẫn dải echo dày không đồng nhất, mất rốn, bờ đều kích thước từ 26-32mm, dạng bầu dục, mạch máu phân bố ngoại vi lẫn trung tâm.
- Kết quả sinh thiết lõi : hạch tăng sản nang
- Bệnh nhân được phẫu thuật nạo hạch
- Kết quả giải phẫu bệnh: hạch tăng sản nang
