Cập nhật lần cuối: 24-08-24 bởi BS. Lê Lý Trọng Hưng

Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể với nhiều vai trò thiết yếu. Tổn thương gan không được chữa trị kịp thời có thể đe dọa tính mạng. Do đó, nhận biết các dấu hiệu cảnh báo gan bị tổn thương để phòng ngừa và điều trị sớm là rất quan trọng. Bài viết sau đây của Viện Giáp Vú Gan sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vấn đề này.

1.Nguyên nhân gan bị tổn thương 

Lá gan đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, thực hiện nhiều chức năng thiết yếu cho sự sống. Chính vì vậy, gan dễ bị tổn thương bởi nhiều tác nhân khác nhau, gây suy giảm chức năng và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Dưới đây là 5 nguyên nhân gây hại cho gan mà bạn có thể không ngờ tới.

• Nhiễm virus, vi khuẩn: Các virus phổ biến gây viêm gan gồm viêm gan A, B, và C. Viêm gan A lây qua thực phẩm hoặc nước nhiễm virus, trong khi viêm gan B và C lây qua máu, từ mẹ sang con và quan hệ tình dục. Ngoài virus, các vi khuẩn và ký sinh trùng như amip, sốt rét, giun, sán cũng có thể gây bệnh gan.
• Sử dụng rượu bia, hút thuốc lá: Rượu và thuốc lá gây xơ gan và ung thư gan, chỉ sau viêm gan B. Gan nhiễm mỡ là giai đoạn đầu của bệnh gan do rượu, có thể tự khỏi nếu ngưng uống. Tiếp tục uống sẽ dẫn đến viêm, hoại tử, rồi xơ gan và tử vong. Khói thuốc chứa chất độc gây viêm và xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan, đặc biệt ở người viêm gan B hoặc C.

• Do các loại thuốc, hóa chất: Khi sử dụng quá liều một số loại thuốc như acetaminophen hay steroid đồng hóa, gan có thể bị quá tải và không thể loại bỏ hết các độc tố, dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng. Điều này có thể gây ra bệnh gan cấp tính hoặc khiến các độc tố tích tụ, làm tổn thương tế bào gan. Bên cạnh đó, việc tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất như chất tẩy rửa, thuốc trừ sâu, hoặc các chất độc hại trong công nghiệp cũng có thể gây hại cho gan.

• Béo phì và đái tháo đường: Người béo phì thường bị gan nhiễm mỡ, xơ gan và suy gan. Đái tháo đường làm tăng 50% nguy cơ bệnh gan, đặc biệt khi kháng insulin gây tích mỡ bụng và gan.

• Chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống không lành mạnh, với việc tiêu thụ nhiều món chiên xào, thịt mỡ và đồ ngọt, có thể dẫn đến sự tích tụ mỡ thừa trong gan và gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể phát triển thành xơ gan hoặc suy gan.

Sự thâm nhập của virus, vi khuẩn sẽ gây tổn thương gan nghiêm trọng

Xem thêm:Các bệnh lý gan thường gặp và cách phòng ngừa

2.Dấu hiệu gan bị tổn thương mà bạn cần lưu ý

2.1.Mệt mỏi và chán ăn 

Mệt mỏi là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gan. Mặc dù cơ chế bệnh sinh cụ thể vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng người ta nhận thấy rằng triệu chứng này liên quan đến những thay đổi trong hệ thống dẫn truyền thần kinh trung ương. Nói cách khác, mệt mỏi là kết quả của sự mất cân bằng tín hiệu giữa não và gan khi gan bị tổn thương. Từ đó, cơ thể bắt đầu rơi vào trạng thái uể oải, tay chân yếu ớt và không có cảm giác thèm ăn.

2.2.Nước tiểu có màu sẫm

Khi nước tiểu có màu vàng đậm hơn bình thường, đây có thể là dấu hiệu của bệnh gan. Hiện tượng này xảy ra vì bilirubin tích tụ trong máu khi gan không hoạt động hiệu quả. Một triệu chứng khác có thể xuất hiện là phân có màu nhạt hơn bình thường.

2.3.Hơi thở có mùi

Gan hoạt động như một bộ lọc, có nhiệm vụ loại bỏ các chất thải khỏi máu và chuyển đổi một số chất trong máu thành mật để được bài tiết qua ruột và phân. Khi gan bị tổn thương, khả năng lọc các hợp chất chứa lưu huỳnh giảm đi, dẫn đến hiện tượng gan suy yếu và có thể gây ra mùi khó chịu trong hơi thở. Tuy nhiên, mùi này không liên quan đến vấn đề vệ sinh hay sức khỏe răng miệng và không thể được cải thiện bằng các phương pháp súc miệng thông thường.

2.4.Vàng da và mắt là triệu chứng gan bị tổn thương

Sắc tố bilirubin tự do thường được gan chuyển hóa và đào thải ra ngoài cơ thể. Tuy nhiên, khi gặp các vấn đề về gan, bilirubin không được thải ra mà tích tụ trong cơ thể, dẫn đến các triệu chứng như vàng da và vàng lòng trắng mắt.

Khi xuất hiện tình trạng vàng da, thường đồng nghĩa với việc bệnh gan đã bước vào giai đoạn nghiêm trọng, vì bệnh gan thường phát triển âm thầm và chỉ biểu hiện rõ ràng khi đã nặng hơn. Do đó, bạn nên chủ động phòng ngừa bệnh gan và thăm khám bác sĩ ngay khi phát hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

Vàng da, vàng mắt là một trong triệu chứng thường gặp liên quan các bệnh lý về gan 

2.5.Mẩn ngứa và nổi mụn

Khi gan gặp vấn đề, cơ thể thường phản ứng bằng cách xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên da như ngứa, mề đay, mụn nhọt hoặc mụn trứng cá. Những triệu chứng này thường đột ngột và kéo dài, khác với các bệnh lý da liễu thông thường. Do đó, nếu bạn thấy có sự bất thường trên da, nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác tình trạng của bạn.

2.6.Trướng bụng

Trướng bụng là một dấu hiệu dễ nhận biết gan bị tổn thương, đặc biệt là xơ gan, do sự mất cân bằng protein gây ra tích tụ dịch trong bụng. Trong một số trường hợp, dịch còn có thể tích tụ ở các bộ phận khác trên cơ thể, chẳng hạn như tay và chân.

2.7.Đau hạ sườn phải

Hầu hết các trường hợp đau ở vùng hạ sườn phải đều liên quan đến các bệnh lý gan, chẳng hạn như xơ gan hay ung thư gan. Đau có thể xuất hiện dưới dạng nhói hoặc cảm giác nặng nề, thường xuất hiện rồi biến mất. Nếu triệu chứng này xảy ra thường xuyên và có xu hướng tăng cường độ, khiến cơ thể mất khả năng hoạt động bình thường, bệnh nhân cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.

Triệu chứng đau ở vùng hạ sườn phải đều liên quan đến các bệnh lý gan

2.8.Buồn nôn dai dẳng

Khi gan bị tổn thương, khả năng lọc độc tố khỏi cơ thể bị giảm nghiêm trọng, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa không bình thường. Trong trường hợp này, bạn có thể gặp triệu chứng buồn nôn hoặc nôn khi ngửi thấy mùi thức ăn. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh gan đã chuyển biến nặng, và việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt là rất quan trọng.

2.9.Màu phân thay đổi

Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến nhận biết tổn thương gan, trong đó tắc mật là trường hợp thường gặp nhất. Tắc mật xảy ra khi đường mật trong cơ quan bị viêm hoặc kích thích, gây cản trở dòng chảy của mật đến ruột.

Thông thường, mật do gan sản xuất sẽ khiến phân có màu vàng. Tuy nhiên, nếu cơ quan không sản xuất đủ mật hoặc dòng chảy của mật bị tắc, phân sẽ trở nên bạc màu.

3.Biện pháp phòng ngừa bệnh lý gan từ sớm

Có thể chủ động phòng ngừa bệnh gan ngay từ sớm bằng những biện pháp hữu ích sau đây:

• Kiểm soát thói quen uống rượu: Đối với phụ nữ, lượng rượu tối đa nên là 1 ly/ngày và đối với nam giới là 2 ly/ngày. Thói quen uống hơn 8 ly/tuần đối với phụ nữ và hơn 15 ly/tuần đối với nam giới có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan.
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.
• Tiêm phòng viêm gan A, viêm gan B để giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Chỉ sử dụng thuốc kê đơn và không kê đơn khi cần thiết, và theo đúng liều lượng khuyến cáo..
• Tránh tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể của người khác, vì virus viêm gan có thể lây qua những con đường này.
• Rửa tay kỹ trước khi ăn và chuẩn bị thức ăn.
• Đeo khẩu trang, đội mũ, mang áo dài tay, găng tay khi tiếp xúc với thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, sơn hoặc hóa chất độc hại khác, và tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
• Xây dựng chế độ ăn tốt cho gan từ các thực phẩm như rau họ cải, quả mọng, các loại hạt, đậu, cá béo, trà…

 Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh là phương pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh gan

Viện Giáp Vú Gan là trung tâm y tế hàng đầu, chuyên cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị chất lượng cao cho các vấn đề về gan từ nhẹ đến nghiêm trọng (như gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính và mạn tính, xơ gan, và ung thư gan). Quy tụ đội ngũ bác sĩ đầu ngành giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao cam kết chẩn đoán chính xác và hiệu quả. Đặc biệt, viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế tiên tiến, nhập khẩu từ nước ngoài, nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu thăm khám và điều trị của bệnh nhân.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị xin vui lòng liên hệ:

Bài viết trên, Viện Giáp Vú Gan vừa chia sẻ các dấu hiệu điển hình gan bị tổn thương cùng với một số phương pháp phòng ngừa hiệu quả. Hy vọng rằng qua những thông tin này, người bệnh có thể cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích để phát hiện bệnh sớm hơn.