Ung thư vú là bệnh lý ác tính thường gặp nhất ở phụ nữ Việt Nam với gần 22.000 ca mới mỗi năm, chiếm khoảng 25,8% tổng số ung thư nữ giới. Dù đáng lo ngại, bệnh có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm — tỷ lệ sống 5 năm ở giai đoạn đầu đạt 90–95%.
Điều đáng tiếc là nhiều bệnh nhân vẫn chịu ảnh hưởng bởi những thông tin sai lệch, khiến họ:
- Hoang mang khi điều trị,
- Lựa chọn sai phương pháp,
- Trì hoãn thăm khám hoặc theo dõi sau điều trị.
Dưới đây là 9 hiểu lầm phổ biến nhất về ung thư vú và lời giải thích giúp bạn hiểu đúng và chăm sóc bản thân tốt hơn.
Xem thêm: Tầm soát ung thư vú: hành trình bảo vệ sức khỏe từ sớm
1. “Ăn đậu nành làm tăng nguy cơ tái phát ung thư”
Lầm tưởng
Người mang khối u có thụ thể nội tiết dương tính (ER/PR+) lo rằng thực phẩm từ đậu nành có thể kích thích estrogen.
Sự thật
Đậu nành tự nhiên (sữa đậu, đậu phụ, tempeh…) không làm tăng nguy cơ tái phát. Thậm chí, thay đạm động vật bằng đạm thực vật còn có lợi cho sức khỏe tim mạch và nội tiết.
Isoflavone trong đậu nành có làm tăng nguy cơ tái phát khối u tuyến vú?
Lưu ý quan trọng:
- Đậu nành tự nhiên → An toàn
- Thực phẩm bổ sung cô đặc isoflavone → Nên tránh ở người ER/PR+ vì hoạt tính estrogen cao.
2. “Mang đột biến BRCA dương tính: Có nhất thiết phải cắt bỏ toàn bộ tuyến vú?”
Lầm tưởng
BRCA1/BRCA2 dương tính đồng nghĩa phải đoạn nhũ hai bên để giảm nguy cơ.
Sự thật
Đột biến BRCA tăng nguy cơ, nhưng không có nghĩa chắc chắn mắc bệnh. Nhiều phụ nữ vẫn có thể:
- Phẫu thuật bảo tồn vú,
- Theo dõi bằng sàng lọc chuyên sâu,
- Kiểm soát nguy cơ hiệu quả mà không cần cắt bỏ tuyến vú.
3. “Sợ ung thư lan rộng nên tránh chụp X-quang vú – có đúng không?”
Lầm tưởng
Người bệnh sợ tia X làm khối u tiến triển sau điều trị.
Sự thật
Chụp X-quang tuyến vú (mammography):
- Không làm ung thư lan rộng,
- Không ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị,
- Là phương pháp bắt buộc mỗi năm nếu bạn chưa đoạn nhũ hai bên.
Phương pháp này hỗ trợ phát hiện sớm tái phát hoặc tổn thương mới.
4. “Cắt bỏ tuyến vú đồng nghĩa không bao giờ tái phát ung thư vú”
Lầm tưởng
Phẫu thuật đoạn nhũ đồng nghĩa loại bỏ hoàn toàn nguy cơ tái phát khối u ác tính tuyến vú.
Sự thật
Phẫu thuật đoạn nhũ giúp giảm mạnh nguy cơ, nhưng vẫn có một lượng nhỏ mô vú còn sót lại, nghĩa là:
- Ung thư có thể tái phát tại thành ngực,
- Hoặc xuất hiện ở vú còn lại nếu chỉ đoạn nhũ một bên.
Người bệnh vẫn cần:
- Tự khám vùng ngực tại nhà
- Tái khám định kỳ,
- Chụp X-quang vú hàng năm khi còn mô vú.
Nếu bạn chỉ đoạn nhũ một bên, vú còn lại vẫn có nguy cơ mắc bướu ác tính mới, vì vậy việc chụp X-quang hằng năm là hết sức cần thiết.
Ngoài ra, ngay cả khi đã phẫu thuật đoạn nhũ phòng ngừa hai bên, điều này không loại bỏ nguy cơ ung thư di căn đến các cơ quan khác. Do đó, theo dõi lâu dài là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
5. “Từng mắc ung thư vú thì không thể mang thai – đúng hay sai?”
Lầm tưởng
Điều trị ung thư vú đồng nghĩa mất hoàn toàn khả năng mang thai.
Sự thật
Phụ nữ điều trị ung thư vú giai đoạn sớm vẫn có thể mang thai và không làm bệnh tái phát. Cần trao đổi với bác sĩ để lựa chọn thời điểm phù hợp, nhất là khi đang dùng thuốc nội tiết.
Bị ung thư tuyến vú rồi có mang thai được nữa không?
6. Ăn hoàn toàn thực phẩm hữu cơ giúp giảm tái phát ung thư vú
Lầm tưởng
Chỉ ăn đồ hữu cơ mới giúp giảm nguy cơ tái phát bệnh.
Sự thật
Thực phẩm hữu cơ chỉ giúp hạn chế tiếp xúc hóa chất, nhưng:
- Không có bằng chứng cho thấy thực phẩm không hữu cơ làm tăng nguy cơ ung thư vú.
- Điều quan trọng nhất vẫn là chế độ ăn đa dạng, giàu rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, hạn chế rượu bia và duy trì cân nặng ổn định.
7. “Chưa có kinh trở lại và đang dùng tamoxifen thì không thể mang thai”
Lầm tưởng
Tamoxifen và tình trạng vô kinh sau điều trị đồng nghĩa không thể có thai.
Sự thật
Tamoxifen không phải thuốc tránh thai. Một số phụ nữ vẫn có thể thụ thai dù kinh chưa đều.
Do tamoxifen gây hại cho thai nhi, bạn cần sử dụng biện pháp tránh thai không chứa hormone trong thời gian điều trị.
8. “Bị phù bạch huyết thì không được tập tạ”
Lầm tưởng
Tập tạ hoặc tập lực sẽ làm phù bạch huyết nặng hơn.
Sự thật
Nghiên cứu cho thấy tập tạ cường độ vừa phải, có hướng dẫn không làm tăng nguy cơ phù bạch huyết. Ngược lại, luyện tập đều đặn giúp:
-
- Cải thiện sức mạnh cơ
- Tăng lưu thông dịch bạch huyết
- Cải thiện sức mạnh cơ
Đang bị phù bạch huyết thì có cần phải ngừng hẳn các bài tập tạ?
Để giảm nguy cơ phù bạch huyết, người bệnh nên:
- Giữ tay sạch và khô
- Tránh cắt khóe móng tay
- Dùng kem chống nắng & thuốc chống côn trùng
- Hạn chế đo huyết áp/lấy máu tại tay phẫu thuật
- Tăng cường độ luyện tập từ từ
- Duy trì cân nặng hợp lý
- Đeo băng ép khi đi máy bay nếu đã từng bị phù bạch huyết
9. “Đau xương hông, đau gối nghĩa là ung thư vú đã di căn”
Lầm tưởng
Nhiều bệnh nhân lo lắng rằng cảm giác đau xương ở hông hoặc đầu gối là dấu hiệu ung thư vú lan rộng sang xương.
Sự thật
Mặc dù đau xương có thể khiến người bệnh lo lắng, nhưng đây không phải lúc nào cũng là dấu hiệu di căn. Một trong những tác dụng phụ thường gặp của nhóm thuốc ức chế aromatase là đau khớp, cứng khớp và khó vận động – có thể xuất hiện ngay sau khi bắt đầu điều trị hoặc kéo dài nhiều năm.
Nếu tình trạng đau: kéo dài, tăng dần, hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, hãy thông báo với bác sĩ ung bướu. Bác sĩ có thể xem xét:
- Thuốc hỗ trợ xương (như thuốc chống loãng xương),
- Hoặc các biện pháp giảm đau, bổ sung chất bôi trơn khớp để cải thiện chất lượng cuộc sống.
Kết luận
Hiểu đúng về ung thư vú là nền tảng giúp người bệnh: bớt lo lắng khi điều trị, tuân thủ phác đồ tốt hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống, phát hiện sớm nguy cơ tái phát.
Nếu bạn hoặc người thân đang điều trị ung thư vú, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ chuyên khoa bất kỳ khi nào có thắc mắc hoặc dấu hiệu bất thường.
